Waar is Wally?

In onze praktijk en als voorzitter van diverse klachten- en geschillencommissies ontmoeten we nog wel eens Wally. Wally is een jongere, vaak tussen de 16 jaar en 18 jaar (soms jonger, soms ouder), heeft geen diploma, geen werk of inkomen, loopt geen stage, zit niet meer op school. Wie kijkt naar Wally om? Hij lijkt onzichtbaar geworden voor de maatschappij. 

Want Wally zit thuis of hangt buiten wat rond. Zijn wereld verengt zich tot de bank waar hij zit te gamen met cola en een zak chips. Hij voelt zich onbegrepen en is boos op de wereld. De samenleving staat erbij en kijkt er naar. Niemand die zich afvraagt: Waar is Wally en gaat het wel goed met hem?

 

Waarom blijft dit thema onderbelicht? Fiducialex pakt de handschoen op en vraagt aan enkele decisionmakers welke oplossingen zij zien. Daarover dadelijk meer.

 

Wet

In Nederland zijn kort gezegd kinderen van 5 tot 16 jaar leerplichtig en tussen de 16 tot 18 jaar (zonder diploma) kwalificatie plichtig, dat wil zeggen zij moéten naar school. Als Wally echter bijvoorbeeld op het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) zit en brokken maakt, het vanwege afwezigheid te bont maakt of als hij het om welke andere reden niet op school redt, dan kan Wally zomaar thuis op de bank belanden. 

Let wel, dit kan en gebeurt gelukkig niet zomaar; de onderwijsinstelling kan en mag Wally pas uitschrijven nadat ze eerst aantoonbaar gedurende acht weken (artikel 8.1.7d Wet educatie en beroepsonderwijs) zonder succes gezocht heeft naar een andere passende school. Scholen helpen elkaar, maar als ook dan Wally weer uitglijdt of door motivatiegebrek wegblijft, dan houdt het een keer op. Onderzoek laat zien dat jongeren best vaak uit ‘het systeem’ verdwijnen. 

 

Passend of knellend onderwijs

Steeds vaker zien we ook dat kinderen afhaken omdat het passend onderwijs niet passend blijkt maar juist knelt. Dat een school niet kan bieden wat een kind nodig heeft, soms geen raad weet hoe om te gaan met kinderen die extra aandacht behoeven of niet te handhaven zijn in de klas. Handelingsverlegen kijken docenten, ouders en specialisten naar elkaar. Het speciaal onderwijs loopt intussen over en een vervolg is niet altijd voorhanden. Daardoor zitten steeds meer kinderen met leer- of gedragsproblemen ongewild en ongewenst thuis.

Jongeren en jongvolwassenen zonder inkomen of perspectief aan hun lot overlaten is vragen om toekomstige problemen. Door geldgebrek kunnen ze – aangespoord door ‘vrienden’ – voor het snelle geld van de criminaliteit kiezen. Verslavingen spelen ook vaker een rol, vooral gokken en daarmee verdergaande schuldproblematiek. Spanningen in het gezin en relaties hebben hun weerslag, stress veroorzaakt meer stress en vaak onbezonnen keuzes. Keuzes die ze niet kunnen overzien. Deze kwetsbare Wally’s (en Wenda’s) verworden zo tot ‘risicojongeren’ en glijden van ons weg en raken we mogelijk voor hun leven kwijt.

 

Hoe zorgen we nu dat al die Wally’s niet verloren dreigen te raken voor onze samenleving, en toch een goede start van hun (werkzame) leven kunnen krijgen? 

 

Vanuit onze visie en missie willen wij vanuit Fiducialex mee vorm geven aan innoverende ‘governance proof’ concepten om de Wally’s van deze wereld te helpen, te bezoeken en  terug te motiveren door in samenwerking met bestuurders van zorg- en onderwijsinstellingen mogelijkheden te creëren om hen via (tijdelijke) alternatieve leerroutes een maatwerk plek te geven. 

Waarom? Omdat alles wat je aandacht geeft groeit en iedereen het verdient om dat belangrijke diploma wél te halen. Op verschillende manieren kunnen we dit als maatschappij doen, door over elkaars schutting te kijken, te ‘ontschotten’ en anders durven te organiseren. 

Hierover gaan wij in een podcast in gesprek met enkele onderwijsbestuurders, een bestuurder uit de ggz en een jeugd- en gezinsprofessional die leiding geeft aan een organisatie om mensen die de uitdagingen van het leven stap voor stap  proberen te overwinnen via huisvesting en begeleiding weer een plek in de samenleving met perspectief te geven. 

Binnenkort meer hierover! 

 

_Bronnen:

1. _{^{- Een startkwalificatie is (minimaal) een diploma havo, vwo of mbo (niveau 2 of hoger). De kwalificatieplicht geldt niet voor jongeren die praktijkonderwijs gevolgd hebben, onderwijs hebben gevolgd in de uitstroomprofielen arbeidsmarktgericht of op dagbesteding zitten op het voortgezet speciaal onderwijs;}}
2. _{^{- Interview met schrijvers boek ‘De jeugd maar geen toekomst?’: Overheidsbeleid biedt jongeren geen extra kansen;}}
3. _{^{- Artikel AOB: Inclusief onderwijs lijkt verder weg dan ooit;}}
4. _{^{- Artikel n.a.v. proefschrift onderzoeker Loïs Schenk: Hoe hun sociale netwerk risicojongeren kan helpen,}}