Cliënt in de regie als zijn eigen zorgregisseur

Januari 2019

In gesprek met ……Roderik

Cliënt in de regie!

Vandaag gesproken met een bevlogen man,  iemand die zeer overtuigd vanuit eigen ervaringen als cliënt én maatschappelijke betrokkenheid de boodschap verkondigt dat de zorg in Nederland ècht beter kan. Belangrijkste aandachtspunt daarbij is: de cliënt moèt t.a.t. centraal staan. Hoe? Daar heeft hij een aantal uitgesproken ideeën over die hij graag met mij deelt. Meer dan genoeg gespreksstof dus! Onder het genot van een kop koffie gaan we enthousiast met elkaar in gesprek.

We stellen een aantal zaken met elkaar vast. Er verandert de laatste jaren veel in de relatie tussen cliënt en zorgprofessional. Deze wordt volwassener en gelijkwaardiger. We zien ook dat de huidige zorgwetgeving buitengewoon complex is. Medezeggenschap in de zorg is inmiddels stevig verankerd in de wet. De WMCZ (Wet Medezeggenschap Clienten Zorg) heeft meer  bevoegdheden aan cliëntenraden toegekend. De taak van cliëntenraden is daarmee niet alleen groter, maar ook ingewikkelder geworden. Met andere woorden, het werk wordt meer en meer technocratischer.

We bespreken samen de voor- en nadelen hiervan. We zijn het er over eens dat we met z’n allen ervoor dienen te waken dat de werking van cliëntenraden niet te veel gedomineerd gaat worden door lastige formaliteiten en managementrapportages. 

Boven beschreven ontwikkelingen leiden immers nog wel eens tot een spanningsveld tussen willen en kunnen en het blijkt een behoorlijke uitdaging om voldoende mensen te vinden die in een cliëntenraad (zowel quo aantallen als mensen vinden met voldoende beschikbare tijd) willen zetelen en daarbij tegelijkertijd een goede mix tussen het hoofd (IQ) en hart (EQ) te vinden. Het deelnemen in een cliëntenraad is in veel gevallen overigens een onbezoldigde taak. Is dit logisch?

Als ik doorvraag op wat bedoel je nou met die cliënt centraal, geeft Roderik kordaat aan: Cliënt centraal en minder protocol. De kracht zit in samenwerking tussen cliënt en zorgverlener, that’s it!

Kijk eens 15 jaar vooruit vervolgt hij: de cliënt als zijn eigen zorgregisseur via een instelling zonder managementlaag. Dat is mijn droom: een zorglandschap zonder managementlaag. Fijntjes merkt hij daarbij op; “kijk en dat levert enkel voordelen op: alles wordt goedkoper, dynamischer en leuker. “ Wat verwacht je dan van de managers van nu vraag ik hem. “Dat ze naast de cliënt moeten gaan zitten, hun managementbril afzetten en oprecht luisteren. Vaak neemt men daar de tijd niet voor. Vergeet de protocollen en begin bij wat we voor elkaar kunnen betekenen.”

Interessante gedachte. Of het wegsnijden van de managementlaag de oplossing is, dat laat ik even in het midden. Vanuit mijn zakelijke achtergrond en ervaring geloof ik in elk geval, net als Roderik, sterk in de kracht van aandacht. Die geef je door op een transparante manier, oprecht geïnteresseerd te zijn in elkaars wensen en zorgen, door goed door te vragen en te luisteren. Vervolgens is het zaak uitkomsten en signalen die je daaruit haalt bestuurlijk te vertalen, om zo de beste zorg binnen passende financiële kaders aan cliënten te leveren.

Ook spreken we erover hoe we meer moed kunnen creëren bij cliënten om zich uit te spreken over de stand van zaken van de zorg. Reden waarom bijvoorbeeld de respons laag is bij cliënttevredenheidsonderzoeken is dat cliënten vaak te afhankelijk van de zorgverlener zijn en lastige opmerkingen of kritiek daarom niet durven opschrijven. Het kwaliteitskader biedt hier interessante mogelijkheden en perspectieven stellen we samen vast. Want als verantwoordelijke van de organisatie moet je juist willen weten waar het schoentje wringt en waar mogelijke pijnpunten zitten. Ook is een veelgehoord signaal dat de gebruikte taal en hoeveelheid informatie niet wordt begrepen. Hier is ruimte voor verbetering.

Roderik vertelt me tenslotte dat hij thans nauw betrokken is bij het opstellen van het landelijk zorgprotocol. Ook dit thema blijven we opvolgen. We spreken af met elkaar in gesprek te blijven en te blijven delen. Een inspirerende man en een voorbeeld van doorzettingsvermogen en positivisme, dankjewel voor het gesprek!

^{Roderik is 38 jaar aangesloten bij het Landelijk Overlegorgaan Cliëntenraden (LOC) en sinds 2012 actief lid van de PvdA. De afgelopen jaren heeft hij zich ingezet voor een leefbaar en sociaal beleid in de gemeente Sittard-Geleen. Roderik is zelf ervaringsdeskundige op het terrein van zorg en welzijn. Ook is hij betrokken bij andere thema’s binnen de stad Sittard-Geleen zoals cultuur, veiligheid en onderwijs. Samen met de huidige fractie heeft hij heel hard gewerkt aan een sterke en sociale stad. Zijn hobby’s zijn uitgaan, een terrasje pikken en natuurlijk de politiek.}